چتر قوانین اداری، چوبه دار پژوهش و فناوری

 می‌گویند نام‌‌ها گویای معنا است و شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی مولود صنعتی است که بر اساس احساس نیاز 44 ساله در حوزه پتروشیمی، زاده شده است. مقایسه سن و سال صنعتی که به گفته بزرگانش جوان است نشان می‌دهد،این شرکت کودکی 5 ساله‌ای را می‌ماند که نیازمند مراقبت، حمایت و توجه است که  شاید به زودی بازیگر اصلی این صنعت در میدان رقابت- در حالت خوشبینانه با هم قدانش- او باشد و قطعاً این پژوهش است که در عصر فناوری معادله بازنده- برنده را به برنده- برنده تغییر دهد.

این بار نشریه پیام پتروشیمی با هدف عمیق تر شدن در ابعاد پژوهش و فناوری و پرداختن به لایه‌های آن به سراغ دکتر محمدرضا جعفری نصر، مدیر برنامه‌ریزی و هماهنگی شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی می‌رود. وی دارای مرتبه دانشیاری و درجه دکترای مهندسی شیمی از انگلستان با 22 سال سابقه کار در امر پژوهش است. اگر چه گفتگو با او امیدهایی را در این باب برای صنعت پتروشیمی زنده کرد اما در انتها یک نگرانی عمیق از نماینده‌ای با ذهن درگیر در مقوله پژوهش و فناوری، این عرصه را برای ما به یادگار گذاشت.

ابتدا در رابطه با سوابق این شرکت مختصری بفرمایید؟

دکتر نصر: "اداره تحقیق و توسعه در سال 1373 زیر نظر مدیریت کنترل تولید ایجاد می‌شود و بعد از آن واحدی به نام "امور تحقیق و توسعه" به وجود می‌آید تا اینکه در مهرماه 1381 بر اساس مصوبه‌ای از سوی هیأت مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی، این امور به شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی تبدیل می‌شود. مجموعه عمر متوسط پژوهش در صنعت پتروشیمی 10 سال است که از این زمان، 5 سال صرف آزمون و خطا و تنظیم برنامه‌ها شده است.

وقتی این دهه را با عمر 45 ساله صنعت پژروشیمی مقایسه می‌شود، حرف‌های بسیار در خود دارد که مشابه داستان 100 ساله صنعت نفت و دیر شروع کردن پژوهش در کشور است. البته با تلاش و برنامه‌ریزی می‌توان به سرعت عقب ماندگی‌ها را جبران کرد. متأسفانه در کشور به امر پژوهش به عنوان یک کالای لوکس و ویترینی نگاه می‌شود و این سایه در لایه‌های مختلف نیز وجود دارد.

چه تفاوت‌هایی میان پژوهش و فناوری وجود دارد، آیا هر پژوهشی به فناوری ختم می‌شود؟

دکتر نصر: اساساً میان دو مقوله دانش (یا پژوهش) و فناوری تفاوت وجود دارد. آنچه که به عنوان تکنولوژی یا ترجمه فناوری می‌شناسیم، در واقع تکنولوژی دانش کاربردی شده‌ای است که به صورت تجاری و قابل فروش عرضه می‌شود و در عرصه زندگی مردم تأثیرگذار است. بنابراین تکنولوژی دانشی کاربردی است.مقوله دانش بسیار عام و فراگیر بوده و ممکن است خیلی از اطلاعات آن به مرحله کاربرد نرسد و در مرز دانش باقی بماند. اما آنچه که ما به عنوان بخشی از صنعت نفت به دنبال آن هستیم، دانشی است که صورت تجاری درآمده و تأثیر خود را به شکل تولید یک محصول در جامعه نشان دهد. رفتن از دانش به سمت فناوری با ابزار پژوهش بوده که خود کار بسیار دشواری است. لایه‌ اول پژوهش و دانش در آزمایشگاه‌ها بسیار راحت شکل می‌گیرد و نیاز به هزینه و ابزار اندکی دارد ولی اگر هر دانشی بخواهد به فناوری (بومی، صنعتی، تجاری) تبدیل شود، کار بسیار پر فراز و نشیبی را دارد که می‌توان گفت: بخش اصلی و سختی کار در این بخش است. خوشبختانه در کشورمان بنیان‌های دانشی به دلیل پایه‌های قوی دروس آموزشی در مقاطع مختلف تحصیلی ضعیف نیست، اما به نظر می‌رسد این جنبه از آموزش‌ها بیشتر با "تئوری" داشته که اگر بخواهد وارد بخش کاربردی و اجرایی شود و عنوان "فناوری" و قابل فروش را به خود گیرد، بی‌تجربگی امان و ضعف‌هایمان را به خوبی نمایان می‌کند، بنابراین میان دو مقوله پژوهش و فناوری تفاوت اساسی وجود دارد."

اما چگونه می‌توان پژوهش را به فناوری تبدیل کرد؟

دکتر نصر: "برای خود مراحل طولانی را می‌طلبد. به طور کلی پژوهش از ایده آغاز می‌شود که ممکن است، با خواندن یک مقاله یا بر حسب نیازی و در محیط آزمایشگاهی جرقه اولیه آن زده شود. امکان سنجی فنی و ارزشیابی اقتصادی آن در مرحله دوم مطرح می‌شود که پس از این دو مرحله وارد مقوله افزایش مقیاس می‌شویم. به این معنی که ایده‌ای را که در مرحله آزمایشگاه موفق سر در آورده باید به سمت تبدیل شدن به یک فناوری آن را حرکت دهیم. ضعف اساسی کشور در نداشتن تجربه در مرحله تهیه اسناد مهندسی پایه است که لازمه آن برخورداری از زمینه‌های نرم‌افزاری، سخت‌افزاری لازم، مشارکت در تجربه‌های مشابه شرکت‌های خارجی است که خوشبختانه در این زمینه شرکت پژوهش و فناوری گام‌هایی را برداشته است اما به طور کلی در سطح کشور و از جمله وزارت نفت و یا حتی در این شرکت، جنبه پرداختن به امور پژوهشی بسیار قوی‌تر جلو رفته تا پرداختن به جنبه‌های فناوری که دلیل آن به سوابق آموزشی در دوره‌های تحصیلی و نبود زیرساخت‌های سازمانی و اداری خاص خود باز می‌گردد."

تمایز میان پژوهش و فناوری و ابزارهای لازم برای خلق ایده و تبدیل شدن به محصول برای حضور در بازار چیست؟

دکتر نصر: "در کشورهایی که این مرحله از توسعه را طی کرده‌اند و به دلیل وجود آموزش‌های کاربردی روند تبدیل ایده از محیط آزمایشگاهی به فناوری، این فرآیند سریع‌‌تر انجام می‌شود که البته این به این معنی نیست که در کشورمان نشدنی باشد، اما زمان طولانی را می‌خواهد که با وجود داشتن زیر ساخت‌ها و ابزار مورد نیاز با مشکل خلاء فکری روبرو می‌شویم.

برای پرشدن این خلاءها چه راهکارهایی می‌توان در پیش گرفت؟

دکتر نصر: "شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی، متولی خلق پژوهش و دانش فنی برای صنعت پتروشیمی است. برای رسیدن به این آرمان نیازمند برنامه‌ریزی هستیم که بخشی از آن به توانمند‌های تجربی و مدیریتی موفق این شرکت باز می‌گردد. بخشی نیز به سازمان‌دهی برون سازمانی مربوط می‌شود که این بخش ممکن است در صورت تداوم حمایتی بودن موجب دلگرمی یا بر عکس  ممکن است موجب بی‌انگیزگی برنامه‌ریزان شود.

به عنوان مثال از بهمن ماه 1385 حق هیأت علمی که معادل پایه حقوقی پرسنل پژوهنده است، قطع شد. اگرچه تلاش‌های زیادی ایجاد جانشینی برای جبران این کاستی انجام شد ولی متأسفانه تا کنون در این مورد نتیجه‌ای بدست نیامده است که خود یکی از عوامل کاهنده انگیزه در میان پژوهشگران است.

ارتباطات بین‌المللی و استفاده از تجربیات شرکت‌ها و پژوهشگران خارجی یکی دیگر از ابزار رسیدن به یک فناوری نوین است. در حال حاضر پژوهشگران در این زمینه با محدودیت‌های سیاسی، مالی و اقتصادی، سازمانی و قوانین اداری دست به گریبانند، در حالی که داشتن ارتباطات بین‌المللی یکی از راه‌های تسریع در دستیابی به فناوری است. یکی دیگر از موانع در مقوله پژوهش، اعلام سیاست اخذ استعلام در زمینه‌های پژوهش است. بدین معنا که در صنعت نفت همان‌طور که در صنعت نفت همان‌طور که برای خرید یک کالا لازم است تا 3 استعلام گرفته شود، امر پژوهش نیز به مثابه یک کالا دیده شده است و اگر چنانچه برای انجام پروژه‌ای با شرکتی عقد قرارداد شود، لازم است تا بنده به عنوان مدیر پژوهش در همان زمینه پروژه از دو شرکت دیگر نیز پیشنهادات مشابه دریافت نمایم و با معیار انتخاب که در اینجا بار مالی است، قضاوت نمایم و کار را واگذار نمایم، در حالی که به خوبی می‌دانیم برای اجرایی شدن یک ایده، اخذ مکانیزم سه پیشنهاد غیر ممکن و بی‌‌معنی است. زیرا ایده خاص فرد است و نمی‌توان آن را به مثابه کالا از فرد دیگری درخواست نمود. البته در شرایط کنونی و پس از دو سال توقف در امور، این سیاست به نوعی کنار گذاشته شد."

پژوهش‌هایی که به فناوری مبدل شده‌اند، آیا در صنعت به کارگرفته می‌شوند؟

دکتر نصر:" کارهای خوبی شده است. برخی از مشکلاتی که در صنعت پتروشیمی گزارش می‌شود توسط امکانات و هوشمندی پژوهشگران این شرکت یا واحدهای دیگر برطرف می‌شود. بسیاری از موارد نظیر بهینه‌سازی‌های آب، انرژی، ضایعات و تبدیل آن، صورت گرفته است. کارهای خوبی هم به لحاظ مهندسی پایه در این شرکت انجام شده است. به عنوان مثال، پروژه تبدیل متانول به پروپیلن (MTP) به صورت مشترک با شرکت لورگی آلمان تجربه خوبی برای این شرکت است. طرح دیگری که باز هم تجربه با ارزش برای مهندسی این شرکت است، پروژه دی متیل اتر (DME) است. این ماده در واقع به عنوان سوخت سبز قرن 21 معرفی و شناخته شده است که خواص مشترکی با  (LPG) دارد. اگر چه در مقوله فناوری موفقیت‌هایی بدست آمده است اما معتقدیم این میزان رضایت بخش نبوده است.

اما در زمینه پژوهش در شش ماهه اول امسال 24 طرح ثبت داخلة 3 ثبت خارجی، تا پایان سال 20 مورد کتاب دیگر به چاپ می‌رسد، بیش از 80 مقاله در مجلات تخصصی و روزنامه‌های بین‌المللی و یا کنفرانس‌های داخلی و خارجی ارائه شده است. در کنار این موفقیت‌ها چهار بانک اطلاعاتی در زمینه افزودنی ‌های پلیمری، پلی‌الفین‌ها، پسماندها و گوگرد تهیه شده است.

در واقع این شرکت در لایه‌های دانشی و پژوهشی موفق بوده است، اما ایجاد دانش الزام ایجاد تکنولوژی به همراه ندارد. در این مورد دو نگاه وجود دارد که آیا مواد خام را برابر با سود و دلار بدانیم؟ یا بگوییم مواد خام همراه با خلق تکنولوژی برابر با دلار؟ متاسفانه ایده‌ای که به شکل سنتی پا گرفته است، استفاده از مواد خام برای رسیدن به سود است، اما شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی بیشتر به دنبال استفاده از ایده تبدیل مواد خام همراه با خلق تکنولوژی است که ظرافت‌های خاص خود را دارد."

پژوهش‌ها و فناوری‌هایی که در داخل کشور به ثبت می‌رسد، در واقع کپی است و صاحب ایده بکری نیست؟

دکتر نصر:" این موضوع کپی‌سازی از اختراع‌ها به طور کامل رد نمی‌شود. به هر حال بسیاری از فناوری‌هایی که هم‌ اکنون مورد استفاده قرار می‌گیرد بر اساس یافته‌های تجربی کشورهای دیگر است ولی باید توجه داشت هرکار تکراری با اندکی تغییر، می‌توان به نوآوری تبدیل کرد. مثلاً آنچه که در عرصه تکنولوژی توسط چینی‌ها انجام می‌شود این است که آنها با خرید آخرین دانش فنی روز و تجزیه و تحلیل بر آن مسلط می‌شوند و با قدری تغییر، اصلاح و یا بهینه‌سازی آن را در کشور خود ثبت می‌نمایند. اگر چه این کار چینی‌ها موجب تحیر جهان شده است اما به لحاظ بین‌المللی اصلاً اشکال قانونی هم ندارد.

پژوهشگران ایرانی نیز می‌توانند حتی با وجود انتقادهایی که بر کپی‌سازی یا مهندسی معکوس وارد می‌شود، چنین کارهای مشابهی را در عرصه تکنولوژی انجام دهند. به هر حال مرزها و شعاع دانش بسیار بلند و نامحدود است و با کوچکترین تغییری می‌توان "نوع‌آوری انحصاری" را خلق کرد.

ثبت اختراع به ثبت مالکیت‌‌های معنوی باز می‌گردد و این روند در داخل کشور به سادگی اتفاق می‌افتد. پرداختن به ثبت اختراع در کشور مقوله بسیار جدیدی است و هنوز زیر ساخت‌های آن مشابه آنچه که در دنیای صاحب تکنولوژی می‌بینیم در کشور ایجاد نشده است. اگر چه شکل حقوقی مراحل ثبت و سازمانی در کشور به وجود آمده است ولی متاسفانه کارشناسان زبده تحلیل‌گر در این زمینه که آموزش‌های لازم را دیده باشند با روح و محتوای اختراعات را ارزیابی نمایند، هنوز وجود ندارد.

به هرحال ثبت اختراع‌های فعلی در کشور با تمام کاستی‌هایش، شروع راه است و ما ناگزیر به تجربه و طی این مسیر هستیم. اما آنچه که در مذاکره با شرکای خارجی در انتقال فناوری بدان نیازمندیم، دارا بودن تعداد بیشتری از این ثبت‌های خارجی است.

در زمینه ارائه مقاله در ایران، ذکر این نکته ضروری است اگر چه تعداد مقاله‌های ارائه شده قابل توجه است و باعث ارتقاء مقام سازمان ارائه کننده در صحنه بین‌الملل می‌شود، اما این خطر نیز وجود دارد که ایده و فکر پژوهشگران ایرانی به بهای ناچیز در اختیار رقبا قرار می‌گیرد و گاه ممکن است که بانک‌های اطلاعاتی که امروز به شرکت‌های ایرانی فروخته می‌شود محتوایش از درون همین مقاله‌های علمی پژوهشگران کشورمان استخراج شده است. به همین دلیل این سیاست در شرکت پژوهش و فناوری به ترغیب داشتن اختراع بیشتر (تا داشتن مقاله) تغییر نموده است. با تعداد ثبت اختراع بیشتر قدرت چانه‌زنی در مذاکرات بین‌المللی افزایش می‌یابد.

در زمینه پژوهش در زمینه تمرکز فعالیت‌ها، سه مرکز پژوهش این شرکت با وظایف مشخص از هم تفکیک شده‌اند. شرکت پژوهش و فناوری نزدیک به 200 نفر پرسنل رسمی دارد که با تعداد نیروهای قراردادی و مشاوره‌ای و پیمانی نزدیک به 400 نفر می‌شویم که از این تعداد 60 نفر در مراکز پژوهش (یا امور تحقیق و توسعه) وابسته به واحدها تولیدی مشغول به فعالیت‌ هستند.

این پتانسیل در مرکز تهران با توجه به بحران‌های سیاسی و تحریم‌های مورد نیاز صنعت پتروشیمی بر روی کاتالیست متمرکز شده است. در کنار پتروشیمی اراک، مرکز پژوهش و فناوری اراک را داریم که با توجه به افزایش ظرفیت تولید پلیمرها تا 5 میلیون تن در سال، در زمینه پژوهش‌های پلیمری و پلی‌اولفین‌ها و توسعه محصول و در مقیاس نیمه صنعتی متمرکز است. مرکز پژوهش و فناوری سوم شرکت در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر در زمینه فرآیندهای شیمیایی غیرپلیمری و در مقیاس نیمه صنعتی فعالیت می‌کند. بدین ترتیب هر سه مرکز پژوهش و فناوری شرکت به صورت تخصصی برنامه‌ریزی شده‌اند. البته در میان این سه مرکز فعالیت مرکز تهران، با توجه به واردات سالانه دوهزار تن کاتالیست‌های غیر پلیمری و 40 تن کاتالیست‌های پلیمری، بسیار پراهمیت‌تر است. موضوع کاتالیست از جمله فناوری‌هایی است که تلفیقی از تجربه و علم در آن نهفته است و لذا نیازمند توجه و سرمایه‌گذاری ویژه‌ای است."

آیا پرداختن به این موضوعات بر اساس نیازسنجی‌های آینده این صنعت است نیازسنجی‌های آینده این صنعت است یا بر پایه فرمان دستوری مدیران این صنعت؟

دکتر نصر:" هردو. خیلی از فعالیت‌های این شرکت از برنامه‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی و نیاز این صنعت الهام گرفتته است. به عنوان مثال صنعت پتروشیمی به مقوله‌های الفین اسید استیک، وینیل استات توجه زیادی دارد، بنابراین بحث الفین و لزوم تولید محصولات پایه پتروشیمی نیازمند داشتن دانش فنی آن به شکل بومی است. از سوی دیگر در آینده نزدیک، ظرفیت تولید محصولات پلی‌اولفینی به 10 میلیون تن خواهد رسید و بالاجبار پرداختن به بحث‌های تولید دانش فنی و کاتالیست‌های آن ضرورتی انکارناپذیر است.

از طرف دیتگر، ظرفیت‌های تولید متانول نیز به 10 میلیون تن خواهد رسید که تبدیل آن به محصولات با ارزش نظیر پروپیلن دارای ارزش افزوده بالایی است. به طور کلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای تولید محصولات جدید و افزایش ظرفیت‌های تولید است و شرکت پژوهش و فناوری تلاش‌های خود را در این راستا برنامه‌ریزی کرده به طوری که از توان و تجربه متخصصین ایرانی در تولید انواع کاتالیست‌ها نهایت استفاده را کند. بنابراین بسیاری از برنامه‌های این شرکت الهام گرفته از احساس نیاز مدیریت ارشد صنعت پتروشیمی و برخی از برنامه‌ها نیز بر اساس نیازهای فردای پتروشیمی است.

این شرکت به عنوان مغز صنعت پتروشیمی باید برای 10 سال آینده این صنعت بر اساس تحرکات بازار  و رقبا برنامه‌ریزی کند. به طور مثال در این زمینه، مذاکره‌هایی با شرکت بازل به منظور تاسیس واحد تولید کاتالیست الفین‌ها با توجه به حجم تولید این محصولات و دسترسی به بازار انجام شده است که این تلاش در راستای آینده نگری و تامین نیاز خط اتیلن غرب و یا خط اتیلن شرق انجام می‌شود که خوشبختانه مورد تأیید و حمایت مدیریت ارشد پتروشیمی نیز می‌باشد."

رویکردهای جدید این شرکت چیست؟

دکتر نصر:" حرکت به سوی ثبت اختراعات در خارج از کشور، متمرکز شدن فعالیت‌های مراکز پژوهشی، در اولویت قراردادن طرح محوری نسبت به پروژه‌ محوری است. در حال حاضر این شرکت 300 پروژه در دست دارد که البته اجرای این پروژه‌ها میان سه مرکز این شرکت، دانشگاه‌ها، پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی، و جهاددانشگاهی تقسیم شده است. امسال برای اولین بار در شرکت پژوهش و فناوری 30 طرح کلان تعریف شده است. از دیگر قرار است تا 10 طرح نیز به سایر مراکز برون‌سپاری گردد. به دنبال این هستیم که طرح‌ها به جای محدود شدن در سطح آزمایشگاه‌ها، قابلیت افزایش مقیاس و نهایتاً واگذاری به مشتری را داشته باشند.

یکی از رویکردهای جدید که به صورت سازمان یافته در این شرکت درآمده است، توجه به دو مقوله پژوهش‌های فنی پژوهش‌های نوین است. در پژوهشَ‌های فنی به دنبال ابعاد دیگری از مهندسی هستیم. پرداختن به مباحثی نظیر انرژی، مکانیک، برق، ابزار دقیق و کنترل، عمران، صرفه‌جویی در مصرف آب، یوتیلیتی و غیره در گذشته در این شرکت جایگاه چندانی نداشت و بیشتر فعالیت‌ها در سه مقوله پلیمر‌ها،غیر پلیمرها و کاتالیست متمرکز شده بود. اما در دوره جدید بدین نتیجه رسیده‌ایم که صنعت پتروشیمی باید به تمام ابعاد فنی مرتبط با صنعت و حتی مسائل انسانی و اجتماعی حاشیه نیز صنعت توجه داشته باشد. توجه به مقوله فناوری‌های نوین به معنی پرداختن به بحث‌های غشاء، نانو، بایو و مسائل مربوط به بهداشت، ایمنی و محیط زیست است و در زمینه خلق ایده و شناسایی و بومی‌سازی آن در صنعت پتروشیمی به عنوان اولین قدم نیازمند پژوهش‌هایی است که این سیاست در فعالیت‌های جدید این شرکت گنجانده شده است.

به طور کلی در شرکت پژوهش و فناوری در پرداختن به موضوعات فناوری‌های نوین به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که آیا صحیح است که پای بحث‌های نانو تکنولوژی و یا بایو تکنولوژی را به تولید محصولاتی در صنعت پتروشیمی بکشانیم. به عنوان مثال در کشور بسیاری از الیاف با رویکر نانو تولید می‌شوند که خواصی جدیدی را به آنها تولید می‌شوند که خواصی جدیدی را به آن‌ها می‌دهند در حالی که در دنیای پیشرفته به دنبال شناسایی استانداردهای نانو هستند و هنوز هیچ مجوزی برای تولید هیچ محصولی با این فناوری داده نمی‌شود،چگونه است در کشورمان محصولات نانو به راحتی تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرد. آیا این نوع تولید مخاطراتی را در آینده ایجاد نخواهد کرد؟ آیا آلودگی‌های زیست محیطی ایجاد نمی‌کنند؟ از این دست پرسش‌ها در بحث نانو در دنیای غرب که به مراتب از کشورمان جلوتر هستند، نگرانی‌هایی را به وجود آورده است. اما در ایران نه تنها استانداردی تدوین نشده است به راحتی تبلیغ و تولید محصول نیز می‌شود.

به هر حال امر پژوهش در کشور با راندمان خوبی حرکت نکرده است، و بخشی از دلایل آن بر این پایه است که مسائل و ویژگی آن شناسایی نشده است. خصلت‌های زمان بر بودن، هزینه‌بر بودن و ریسک پذیری از خصلت‌های ذاتی نهفته در امر پژوهش است. پژوهش نیازمند کار گروهی است که متاسفانه این امر در فرهنگ ما جایگاهی ندارد.

از سوی دیگر، فضای پژوهش ادبیات خاس خود را می‌طلبد و چتر قوانین اداری بر آن به مثابه چوبه دار پژوهش است. در حال حاضر شرکت پژوهش و فناوری به عنوان متولی پژوهش در صنعت پتروشیمی با مشکلات و قوانین دست و پاگیر اداری روبرو است.ذهنیت اداری حاکم در وزارت نفت و در واحد کوچکتر آن صنعت پتروشیمی با ذهنیت خلاق، سیال و آزاد پژوهش در تضاد است.

متاسفانه برخی از مدیران به امر پژوهش اعتقادی ندارند و به آن به عنوان یک امر لوکس و صوری نگاه می‌کنند. با کمال تاسف در تصمیم‌گیری‌های انتقال تکنولوژی و سیاستگذاری‌های کلان پژوهش حضور ندارد و این عدم حضور در تصمیم‌گیری‌ها به خوبی مشهود است و همین دلایل است که در سطح وزارت نفت به خوبی توسط آقای دکتر معظمی شورای سیاستگذاری برای انتقال دانش فنی در حال شکل‌گیری است. متاسفانه وزارت نفت بعد از 100سال هیچ دانش فنی ثبت شده‌ای به نام خود در هیچ فرآیندی ندارد و این برای صنعت ایران که حتی در مقوله تعریف فناروی یا سردرگمی مواجه است، ضعف بزرگی است.

اصلی ترین وظایف پژوهش را چه می‌دانید؟

دکتر نصر:" اگر بخواهیم در چند کلمه وظایف پژوهش را بگوییم، تامین امنیا تکنولوژی و تدوین فناوری است. اگر تا امروز وارد کننده فناوری بوده‌ایم، از فردا باید حواسمان جمع باشد که فناوری بعدی را تامین کنیم. متاسفانه برخی از افراد کوتاه بین که فاقد آینده‌نگری لازم‌اند، پژوهش را در حل مشکلات واحدهای صنعتی خلاصه کرده‌اند. در حالی که به درستی هدف شرکت پژوهش و فناوری تولید اسناد مهندسی پایه مثلاً برای فرآیندهای متانول، الفین، تبدیل گازی، کاتالیست و غیره است. این شرکت وظیفه دارد که وارد رقابت‌ها شود، یکی از دلایل عقیم ماندن نبود پژوهش در گردونه رقابت و بازار و مشتری است. رفتن ایده به بازار و افزایش مقیاس جزو اصلی‌ترین گره‌های فناوری این صنعت است. مدیران صنعت برای تصمیم در اجرای هر طرحی بر چهار عامل زمان، هزینه با کیفیت و تأمین فاینانس تأکید می‌نمایند در حالی که تبدیل دانش به فناوری، دارای زمان‌بری بالا، هزینه بیشتر، کیفیتی نه چندان مرغوب و مشکلات عدم تأمین فاینانس و گارانتی‌های لازم را در خود دارد و درست به همین دلیل است که داشتن فناوری قابل فروش در صنعت یک‌صد ساله ایران توفیقی نداشته است.