دنیای‌اقتصاد : در میزگردی که به منظور بررسی چالش‌ها و فرصت‌های تکمیل زنجیره ارزش متانول برگزار شد، اصلی‌ترین عامل وضعیت کنونی مازاد تولید متانول در ایران غافل ماندن از سیاست تکمیل زنجیره پایین‌دست متانول معرفی شد. آن‌طور که در این نشست عنوان شد این شرایط حاصل تحمیل سیاستهای برخی کشورهای بلوک شرق بوده که به متانولسازان کشور تحمیل شد. در نخستین روز از «چهارمین همایش و نمایشگاه اقتصاد صنایع پلاستیک ایران»، میزگردی تخصصی با عنوان «زنجیره ارزش متانول؛ الزامات، چالش‌ها و فرصت‌ها» با حضور مجید دفتری، مدیرعامل شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی ، حمید ترکمان، رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران ، برمک قنبرپور، عضو هیات‌مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران، حمید رضا چایچی، رئیس فروش و توسعه بازار پتروشیمی زاگرس و نادر دانشور، رئیس گروه فرآیند شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی برگزار شد. در ابتدای این میزگرد مجید دفتری، مدیرعامل شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی با اشاره به مشکلات چالشهای تکمیل زنجیره متانول اظهار کرد: وضع مالیات ۲۰ درصدی بر صادرات متانول به دلیل قرار گرفتن در گروه مواد خام و نیمه خام، کاهش شدید قیمت متانول، در کنار افزایش بهای خوراک متانولسازان در کنار معاهده پاریس و کربن صفر از جمله چالشهای این صنعت به شمار می‌روند و در این میزگرد ضمن بررسی این چالش‌ها به موانع تکمیل زنجیره ارزش متانول می‌پردازیم. وی افزود: تخفیفات دولت در خصوص کاهش قیمت نرخ خوراک، جوابگوی تکمیل زنجیره ارزش نبوده و به همین علت از سال گذشته دولت تصمیم گرفت با پیگیری سیاستهای دیگری سعی در تکمیل زنجیره ارزش داشته باشد. این در حالی است که امروزه ما با کمبود گاز مواجه هستیم. قیمت گازی که به صنایع پتروشیمی داده می‌شود بسیار پایین‌تر از گاز صادراتی است و شاید در نگاه اول به نظر برسد که صرفه اقتصادی ندارد. اما با توجه به اینکه تنها ۴درصد از منابع گازی در اختیار پتروشیمیها به عنوان خوراک قرار می‌گیرد خواهیم دید که ارزش‌آفرینی بسیار بالاتری را خواهیم داشت. امیدواریم سیاستی که در گذشته برخی کشورهای بلوک شرق به متانولسازان کشور تحمیل کردند، متوقف شده و تولید متانول به سمت تکمیل زنجیره حرکت کند. سعید ترکمان، رئیس هیات‌مدیره انجمن پلیمر ایران در ادامه گفت: در حال حاضر با مازاد متانول مواجهیم و اصلی‌ترین علت این است که زنجیره پایین‌دست متانول در کشور مورد غفلت واقع شده است و تکمیل زنجیره جز با همکاری دو طرفه پتروشیمیها و صنایع پایین‌دست اتفاق نمی‌افتد. وی افزود: اگر چه در چشمانداز ۲۵ ساله اجرای طرح‌های پایین‌دست متانول پیش‌بینی شده بود اما این چشمانداز محقق نشده و یکی از علل عدم‌موفقیت در این زمینه را سود بالای متانول سازها می‌دانند. ترکمان ادامه داد: ما معتقدیم گازی که دولت به متانول سازها اختصاص می‌دهد، باید در تمام زنجیره توزیع شود و به طور طبیعی متانول سازها این موضوع را بر نمی‌تابند. ترکمان با اشاره به اینکه برای ایجاد زنجیره ارزش سرمایه‌گذاران هم مشکلاتی دارند که از جمله آنها می‌توان به تامین متانول موردنیاز اشاره کرد، اظهار کرد: به نظر می‌رسد در خصوص تکمیل زنجیره ارزش باید روش‌ها و دستورالعمل‌ها تغییر کند و شرایط برای ورود بخش خصوصی تسهیل شود. اگر ما بتوانیم تسهیل‌‌‌گر تکمیل زنجیره ارزش در بحث متانول باشیم می‌توانیم موتور محرکه تغییر اقتصادی در کشور باشیم. همان‌طور که بسیاری از مسوولان هم بر نقش بخش خصوصی در جهت توسعه و بهبود اقتصاد تاکید دارند، ما هم آماده‌‌‌ایم که در این حوزه‌‌‌ها فعال باشیم. با ارتباطات خوبی که انجمن ملی با بخش‌‌‌های مختلف مثل اتاق‌‌‌های بازرگانی، نمایندگان مجلس و… دارد قادر است که به پیگیری این «تسهیل» بپردازد منوط به اینکه صنایع بالادستی نیز از این چشمانداز استقبال کنند. همچنین برمک قنبرپور، عضو هیات‌مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران نیز با بیان اینکه قیمت متانول از سقف ۶۰۰ دلار تا کف ۱۵۰ دلار را تجربه کرده است، گفت: روند مصرف متانول با توجه به تناژ تولید بسیار پرشتاب بوده به گونه‌ای که شاهد افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی سالانه این محصول هستیم. وی با بیان اینکه وضع عوارض بر صادرات متانول می‌تواند فرصتی برای تکمیل زنجیره ارزش باشد، ادامه داد: متاسفانه به نظر می‌رسد پتروشیمیها برنامه‌ای برای تکمیل زنجیره ندارند در حالی که امروزه بخش زیادی از صنعت پلیمر به دنبال تامین مواد اولیه‌ای مانند پلی پروپیلن، پلی استایرن، پی وی سی و... هستند. عضو هیات‌مدیره انجمن ملی پلیمر ایران تصریح کرد: با توجه به نبود عزمی برای تکمیل زنجیره ارزش متانول بخش خصوصی باید به دنبال ایجاد کنسرسیومی برای تبدیل متانول مازاد به مواد پلیمری باشد. این راهکاری است که کامل و کافی نیست اما به نظر ما راهکار لازمی است که می‌تواند در جهت منفعت صنایع تکمیلی قرار بگیرد. قنبرپور افزود: اگر ترازنامه‌های پتروشیمیها را بررسی کنید، فقدان نگاه استراتژیک احساس می‌شود و به نظر می‌رسد صرفا پتروشیمیها منافع کوتاه‌مدت را می‌بینند. قنبرپور با اشاره به روند افزایشی مصرف پلی اتیلن و پلی پروپیلن در کشور گفت: به نظر من با افزایش این دو نوع ماده، همچنان به متانول نیاز ویژه خواهیم داشت و به نظر من این مارکت جذابیت بالایی برای پتروشیمیها ندارد اما صنایع تکمیلی می‌توانند با ورود به این حوزه توسعه یابند و به‌رغم پتروشیمیها برای صنایع تکمیلی جذابیت دارد. چایچی، رئیس فروش و توسعه بازار پتروشیمی زاگرس نیز با بیان اینکه در ایران تا سال ۱۴۰۷ حدود ۱۰۰ میلیون تن متانول تولید می‌شود، گفت: در سال‌های آتی مشکلی بابت تامین متانول برای سرمایه‌گذاری در این صنعت و تکمیل زنجیره ارزش وجود ندارد و حتی چنانچه شرکتی تعهدات تامین متانول را عملیاتی نکند، به راحتی از سایر رقبا قابل تامین است. وی افزود: کل تولید متانول ایران در بخش خصوصی انجام می‌شود. اینکه یک قسمت از بخش خصوصی فکر کند که قسمت دیگر به آنها تعهد دارد، منطقی نیست. این اشتباه از سمت دولت شکل گرفته که ما را مجبور می‌کند به قسمت‌‌‌هایی از بخش خصوصی متعهد باشیم. اما با این وجود ما نیز مشتاق به همکاری با سایر قسمت‌‌‌های بخش خصوصی در جهت تکمیل زنجیره ارزش و جذب سرمایه هستیم. اما باتوجه به مسائلی مانند تصمیمات نامشخص دولت درخصوص نرخ گاز به نظر من اجرای این پروژه هم با ابهام مواجه است. سپس نادر دانشور، رئیس گروه فرآیند شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی توضیح داد: همان‌طور که می‌‌‌دانیم قیمت خوراک متانول افزایش یافته است و احتمالا این روند افزایشی همچنان ادامه خواهد داشت و سبب چالش سوددهی واحدهای تولید متانول بوده است. همچنین کاهش قیمت محصول متانولی این چالش را تشدید کرده است. در سال ۲۰۱۰ تولید زیادی از محصولات پلیمری مانند پلی پروپیلن از متانول را متصور نبودیم ولی در سال ۲۰۱۶ شاهد بودیم که بخش قابل‌توجهی از این بازارها را به خود اختصاص داد و در سال ۲۰۲۱ این میزان تولید به ۱۸درصد رسید که پیش‌بینی می‌شود این شیب تولیدی پلیمر از متانول در سال‌های آتی افزایشی باشد. این نشان‌دهنده اهمیت متانول برای صنایع پلیمری است. وی در خصوص معاهده پاریس گفت: در این معاهده بر کاهش مصرف انرژی تاکید شده است. در حال حاضر، ۶۰درصد تولیدات انرژی از هیدروکربن‌‌‌های فسیلی است. یکی از مباحث در این خصوص که برای ما اهمیت دارد بحث تبدیل انرژی پاک به متانول است. در این بخش، برنامه‌‌‌ریزی شده که در سال‌های ۲۰۳۰ و نهایتا در سال ۲۰۵۰ عمده مصارف انرژی جهانی از هیدروژن، آمونیاک و سایر منابع انرژی پاک باشد. اما چرا متانول در سال‌های آتی مفید خواهد بود؟ اگر به این سوال بخواهیم پاسخ دهیم باید اینطور گفت که ویژگی‌‌‌های متانول به عنوان ماده پاک، در حال حاضر بهتر از سایر ماده‌‌‌هاست و آن را به بهترین مواد در دسته انرژی پاک تبدیل کرده است.